Milanka Blagojević je književnica i direktorica Centra za kulturu Šamac, koji, zajedno sa opštinom Šamac, od 9. do 11. aprila, organizuje četvrti Festival “Milica”.
Ovogodišnje izdanje festivala donosi bogat i raznovrstan program, koji uključuje vrhunske pozorišne predstave i prateće sadržaje, a na sceni će se naći neka od najznačajnijih imena srpske glumačke scene.
“Ovaj festival posvećen je izuzetnoj umjetnici, pionirki pozorišne i filmske kostimografije, univerzitetskoj profesorici Milici Babić Andrić, ženi koja je obilježila scenski kostim Jugoslavije, ali koja je, nažalost, bila nepravedno zaboravljena. Iako je najčešće upamćena kao supruga Ive Andrića, njen umjetnički rad zaslužuje posebno mjesto u istoriji kulture”, kaže Milanka Blagojević povodom festivala u intervjuu za “Nezavisne”.
NN: Festival “Milica” organizujete četvrti put. Između ostalog, u Šamcu će se predstaviti neka od najvećih imena aktuelne srpske glumačke scene. Recite nam više o samom programu?
BLAGOJEVIĆ: Ove godine festival će otvoriti “Atelje 212”, jedno od najuglednijih pozorišta na Balkanu, predstavom “Votka i šampanjac”, koja je rađena po tekstu savremene ruske dramske spisateljice Irine Vaskovske, a režiju potpisuje Andrea Ada Lazić. Takođe, publiku trećeg dana festivala očekuje izuzetno pozorišno veče uz predstavu “Uspomene Sare Bernar” u kojoj glavnu ulogu tumači jedna od najvećih diva domaćeg glumišta Tatjana Tanja Bošković, uz Dejana Đonovića na sceni. Režiju i adapataciju potpisuje Staša Koprivica, a produkciju predstave Hercegnovsko pozorište i JUK “Herceg Fest”, koji su naši dugogodišnji saradnici na projektu popularizacije Milice Babić Andrić. U sklopu festivala predviđeno je i otvaranje suvenirnice i pokretanje brenda “Milica”. Radi se o projektu koji je odobren od strane Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske, a u pitanju je podrška kapitalnim projektima iz oblasti promocije i očuvanja kulturnog nasljeđa. Jedan od pratećih sadržaja festivala predviđen je 11. aprila, a u pitanju je inspirativno predavanje “Život iza kulisa i na sceni” – umjetnički i pedagoški put Milice Babić Andrić koje će osvijetliti njenu bogatu karijeru i uticaj na umjetničko obrazovanje. Predavanje će se održati u Spomen-kući Milice Babić Andrić, a predavači su monograf Nikša Nezirović i moja malenkost.
NN: Po Vašem dosadašnjem iskustvu, na koje programe se najradnije odaziva šamačka publika: pozorišne predstave, izložbe, književne večeri?
BLAGOJEVIĆ: Šamačka publika i gosti koji dolaze iz cijele regije (Srbija, Crna Gora i slično) pokazali su veliki interes za sve sadržaje festivala, ali se može reći da su pozorišne predstave uvijek najposjećenije. Postoji velika ljubav prema pozorištu, a dolazak renomiranih glumaca i kvalitetnih predstava u Šamac svake godine izaziva veliko interesovanje. Pored toga, izložbe su takođe bile posjećene kao i ostali prateći sadržaji gdje najveći dio publike budu školarci iz naših lokalnih škola, a prethodnih godina imali smo i posjete škola iz drugih gradova kao što su gimnazijalci iz Gradiške, Prnjavora… Jedan od glavnih ciljeva festivala je promocija kulturnog nasljeđa i popularizacija lika i djela Milice Babić Andrić i njenog stvaralaštva, a naša ciljna grupa je publika različitog uzrasta.
NN: Nakon što godinama promovišete umjetnički rad Milice Babić Andrić, njen lik, između prošlogodišnjeg i ovog festivala, pojavio se i u seriji “Nobelovac” Tihomira Tike Stanića, koji je prošle godine otvorio festival na čijem ste čelu. Da li ste zadovoljni načinom na koji je Milica predstavljena u ovoj seriji?
BLAGOJEVIĆ: Pojavljivanje Milice Babić u seriji “Nobelovac” veliki je korak u popularizaciji njenog lika i djela. Sama činjenica da je postala i dio jedne televizijske priče znači da njeno ime izlazi iz akademskih i pozorišnih krugova i dolazi do šire publike, a što je bio i moj cilj kada sam počela prije četiri godine rad na ovom projektu. Iako je televizijska adaptacija uvijek podložna dramatizaciji i umjetničkoj interpretaciji, zadovoljna sam što je kroz seriju skrenuta pažnja na Milicu kao značajnu ličnost koja je našem jedinom nobelovcu bila podrška i velika ljubav i čiji je doprinos umjetnosti bio izuzetno važan. Prve dvije epizode serije pogledala sam na Sarajevo film festivalu, gdje su i premijerno prikazane i serijom sam odmah bila zaista oduševljena. Osim Tihomira Stanića, na prošlogodišnjem festivalu “Milica” naša gošća bila je i glumica Selma Alispahić, koja je u seriji “Nobelovac” tumačila ulogu Milice Babić. Izuzetnu glumicu i profesoricu Selmu sam tad upoznala i od tada smo ostale u stalnom kontaktu, jer nas je povezala zajednička inspirisanost Miličinim likom i djelom. Selmina interpretacija Milice donijela je dubinu i eleganciju lika, vjerno prikazujući Miličinu ličnost i njen značaj u životu Ive Andrića. Takođe, Selmin pristup ulozi dočarao je Miličinu harizmu i unutrašnju snagu.
NN: Izložba o Milici Babić Andrić ove godine gostovaće u Gradišci na Festivalu “Ljubica”, koji je posvećen Ljubici Lazić Stefanović, prvoj školovanoj glumici sa naših prostora. Koliko je, po Vašem mišljenju, samo postojanje festivala o Milici i Ljubici, te činjenica da isti prelaze u tradiciju, znak da kulturna scena u Republici Srpskoj postaje sve sadržajnija i kvalitetnija?
BLAGOJEVIĆ: To što festivali poput “Milice” i “Ljubice” postaju dio kulturne tradicije dokaz je da postoji interesovanje za očuvanje i promociju važnih ličnosti iz naše umjetničke istorije koje su bile potpuno zaboravljene. Svaki vid rada na polju kulture veoma je značajan za očuvanje našeg kulturnog identiteta, jer na kraju krajeva kultura i umjetnost će nas sve nadživjeti. Kroz ovakve manifestacije, ne samo da obnavljamo sjećanje na izuzetne žene koje su oblikovale pozorište i umjetnost, već i podstičemo nove generacije umjetnika i stvaralaca i promovišemo savremenu kulturnu scenu. Kulturna scena Republike Srpske postaje sve bogatija upravo zahvaljujući ovakvim inicijativama, jer je kultura živa samo ako se njeguje i razvija. Saradnja između institucija kulture je veoma bitna, jer je naš zajednički cilj oplemenjivanje, edukacija i očuvanje onog najboljeg i najvrednijeg dijela organizma jednog naroda. Centar za kulturu je kroz ovaj projekat ostvario saradnju sa nekim od najznačajnijih institucija kulture u regiji kao što je Narodno pozorište u Beogradu, JUK “Herceg Fest” iz Herceg Novog, Zavičajni muzej u Travniku, Akademija primenjenih umetnosti u Beogradu i slično. Izuzetno mi je drago što ćemo u narednom periodu te saradnje širiti i na Republiku Srpsku.
NN: Šta nam možete reći o podršci nadležnih institucija, posebno Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske, da li je ona simbolična ili dovoljna da pokrije sve troškove održavanja kulturnog događaja kakav je festival “Milica”?
BLAGOJEVIĆ: Podrška nadležnih institucija je svakako značajna. Mi smo kroz ovaj projekat dobijali podršku od različitih institucija. Tu je prije svega opština Šamac, zatim Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske, Ministarstvo kulture i informisanja Srbije i OSCE misija u BiH. Ipak, kod nas je i dalje kultura na marginama i opstaje zahvaljujući entuzijazmu pojedinaca. Ulaganje u kulturu u Republici Srpskoj godinama ostaje na margini budžetskih planiranja i društvenih prioriteta. Iako su kulturne institucije, festivali i umjetnici ključni za identitet i razvoj jednog društva, čini se da se na njih gleda kao na luksuz, a na kulturu kao na zabavu, a ne kao na osnovni stub društvenog napretka. Jedan od najvećih problema je hronična finansijska nestabilnost kulturnih ustanova. Kulturni centri, pozorišta, muzeji i biblioteke često rade u otežanim uslovima, s nedostatkom sredstava za nove projekte, obnovu prostora i tehničku opremu. Mladi umjetnici suočavaju se s nedostatkom podrške, dok nezavisna scena praktično opstaje zahvaljujući entuzijazmu pojedinaca, a ne sistemskoj podršci. Festivali i manifestacije koje privlače regionalnu pažnju suočavaju se s neizvjesnošću finansiranja iz godine u godinu, što otežava dugoročno planiranje i razvoj. Kreativne industrije, koje u svijetu donose značajne ekonomske benefite, kod nas i dalje nisu prepoznate kao ozbiljan sektor vrijedan strateških investicija. Bez jasne kulturne strategije i sistemske podrške, kultura ostaje osuđena na sporadične projekte i improvizaciju, umjesto da postane motor razvoja društva. Neophodno je prepoznati da ulaganje u kulturu nije trošak, već investicija u identitet, obrazovanje i kreativnu budućnost Republike Srpske.
NN: Za kraj, na čemu trenutno radite u vezi s Vašom autorskom književnošću i s obzirom na informacije koje su Vam dostupne, da li ste razmišljali o pisanju romana o Milici Babić Andrić?
BLAGOJEVIĆ: Ja sam trenutno na master studijama na Akademiji umjetnosti u Banjaluci, na Odsjeku za dramaturgiju i bavim se pisanjem scenarija za dugometražni igrani film o Milici Babić. Njena priča nosi izuzetan emotivni i umjetnički naboj, a njen život, ljubav i umjetnički rad pružaju bogat materijal za literarnu obradu. Vjerujem da bi roman o Milici mogao dodatno približiti njen lik široj publici i osvijetliti je ne samo kroz prizmu njene veze s Andrićem, već i kao samostalnu, izuzetnu umjetnicu.
Izvor: Nezavisne.com
